Soberheid en creativiteit van agrarisch erfgoed - Sint-Sixtusabdij

Van maart tot september 2025 sloegen het Centrum Agrarische Geschiedenis en CO₇ de handen in elkaar voor een intensief registratietraject van de collectie agrarisch erfgoed van de Sint-Sixtusabdij in WestVleteren. “Het is op zich geen bijzondere collectie, de werktuigen die we hier registreerden zijn op zichzelf niet uniek, maar het zijn de achtergrond waartegen ze gebruikt werden én de verhalen die erbij horen, die deze collectie  uitzonderlijk maakt”, vertelt Bert Woestenborghs, stafmedewerker roerend erfgoed bij CAG.

Er zit wel wat ervaring samen bij CAG en CO₇ als het gaat om registratieprojecten, maar een collectie ambachtelijk- en agrarisch erfgoed registreren op een abdij, was toch voor beide organisaties nieuw. “Onze manier van werken bleef wel gewoon hetzelfde”, licht Marieke Vandekerckhove, erfgoedconsulent depotwerking bij CO₇, toe. “Uiteindelijk draait het erom om al het aanwezig materiaal te fotograferen, op te meten en te beschrijven. Al was dat hier in een uitzonderlijk kader.”

Alle stukken zijn gerelateerd aan tweehonderd jaar abdijleven en dat zorgde voor enkele uitdagingen. “Sommige stukken, zoals een zware drinkbak voor vee, konden we onmogelijk verplaatsen. Andere objecten, zoals een hopplukmachine, waren dan weer heel groot en daardoor moeilijk te fotograferen. In totaal bouwden we op vier locaties een fotostand om alle 253 objecten op beeld vast te kunnen leggen.” Het hele proces nam 11 dagen – en het nodige afstoffings- en verplaatsingswerk – in beslag.

“Bijzonder aan de werktuigen en objecten is dat ze allemaal in gebruik zijn geweest op het landbouwbedrijf van de abdij”, gaat Bert verder. “Ze werden bovendien tot in de jaren 1990 door de broeders en hun werklieden gehanteerd. Verschillende broeders hebben ze dus vaak in handen gehad en ermee gewerkt. Het is heel uitzonderlijk dat we uit eerste hand nog verhalen kunnen optekenen bij zo’n collectie.”

“De werktuigen getuigen ook van de soberheid en eenvoud van de levensstijl van de broeders”, vult Marieke aan. “Zo is er sprake van hergebruik van materialen, creatieve oplossingen bij reparaties en hier en daar sobere versieringen.”

Nu de registratie is afgerond wacht ons de uitdaging om samen met de broeders en hun werklui de bredere erfgoedcontext van de collectie te schetsen. Wie benieuwd is naar de resultaten zal die op termijn kunnen vinden via het nieuwe collectievenster van de Vlaamse Erfgoeddatabank. Wordt dus vervolgd!